Manlahna tampi kawmkal ah Zo Sunni Media tawh holimna ding hun ong pia B Muan Ngaihte tungah lungdam hi. Amah pen Lamka a om khangthak Zomi te lakah a etteh huai khat hi in, Zomi ading a siamna leh a hihtheihna khempeuh a piakhia mi thupi mahmah khat ahihi.
Zo Sunni: Lawm aw nang thu tawm khat nong gen masa thei diam?
B Muan Ngaihte: Gen thei mah ning ei. Kei ka minpi pen B Thanglungmuan Ngaihte hi. Ngaihte Beh sungpan Biangtung suan ka hihman un ka min patna ah ‘B’ a zangh ka hihi. Ko unau pen pasal 4 leh numei khat hi in, kei a upen hi ingh. Ka neupen uh numei hi. Pianna nulehpa in hong dampih lai uh hi.
Zo Sunni: Sangkahna lam eleh, bang ciang tung?
B Muan Ngaihte: Reyburn College pan taan 12 ka zawh khit ciangin Churachandpur Government College ah B.A na zo ingh. Tuta dih in tua ciangin hi phot.
Zo Sunni: La leh Music lam tawh na kinahvawh dan hong gen dihve?
B Muan Ngaihte: 2009 kum panin la bawl na kipaningh. Keima aituamin Album khat 'Pianna Zogam (Zogam Government)' ka na bawl a, Pu Thang Lian Pau in hong Release sak hi. Tua banah Nangcy Bialun in a bawl 'Muikhuazing' Album sungah keima phuah zawlla 'Khuam bang kip ni' cih pen amah tawh ka sa khawm uh a, tualo dawng khat kei mimal in zong na sa ingh. Pasian phatna la leuleu ciangin dawng 10 bang ka sa khin a, tua teng lakah Dr. Suan Za Khup ina phuah 'Nong hehpihna manpah' Tawldam hiuhiau' cihte mipi tampi in hong theihpih uh hi. La pen dawng 30 val na sa khin ingh. Video akizaih nai lo la honkhat nei lai ingh. Tua banah ko unau sungah kei banga lasak uk khat om lai hi. Amah pen kei nuai a hi in, Lamka pan Global Zomi Idol kiteelna ah Top 6 sungah kihel zo hi.
Zo Sunni: Zomi lasak leh laphuah siamte sungah kua na paakta pen a, khangthak zomi te a dingin kua etteh huai na sa hiam?
B Muan Ngaihte: Mi dangte a paakta lo hi keng, ahihang Pu Lengtong Pauno leh Thawnkham tegel pen Laphuah leh lasak lam ah paakta phadiak ingh. Bang hangin amau tegel min genkhia tuam ka hiam cileh Zogam la a phuahte uh tudong mah ka nuntaakpihte ahihi. ‘Zomi ka hihi’ cih leh ‘Zogam aw’cih bang pen hoihsa pha diak ingh. Amau mah bangin la ih phuah ciangin lakam ih tam zat lehang hoih ding hi. Tua ahikei leh asawt lo in ih lakam hoihte hong mangthang ding hi. Gospel lamah Sya TSKhai zong paakta mahmah ingh. Steven Mang bang pen Zomi khangnote adingin etteh huaisa ingh.
India Zomi te lakah Sya Paukhansiam bang thupisa mahmah ingh. Zogam a veina la a phuahte bang pen tuni dongin tul thei nai lo a, thaksuah denden laai hi. Gospel lamah Sya Pumkhawthang Tonsing thupi ka sa penpen hi. A late in tuni dongin tha hong pia den lai hi. Zomi lakah laphuak siam tampi om a, a vekpi un zahtaakna pia ingh. La ih phuah ciangin khualak a ih zat kammalte sangin lakam mah zangh ngiatngiat zo lehang hoih mahmah in um ingh. Pu Lengtong Pauno in Facebook sungah lakam tampi hong gelh pen a veina thupisa mahmah ingh.
Khangthak Zomi lasak siamte lakah India panin Jenny Zenthiansiang siam ka sa hi. Kawlgam Zomi sung panin Zambawi leh Saannuam cihte siamsa ingh.
Zo Sunni: Minam vai ah bang hun akipan khanlawhna ngah a, bangci ciangin minam makaite tawh kithuahna nein a hiam?
B Muan Ngaihte: 1980 kiim in ZNC sungah ka pu leh ka pa te luangkham in na kipia khia uh hi. Ka neulai pek a kipan minam itna thu kikupna te zaza ka hihmanin ka lungsim sungah minam itna hong om pah hi. Tua banah 1997 kuma Zomi-Kuki kibuai ciangin minam gaalkapte kipiakkhiatna thute ka zakzak ciangin ka lungsim sungah minam itna leh veina hong khang liansak semsem hi. Siang gen lehang minam ka veina bulpi pen ih minam makai luite leh tulaitak a ih minam makaite hang hipi pen hi.
Zo Sunni: Muntuam gamtuam a kikhenthaang Zomi te lungsim bangci bangin gawm khawm kik thei ding? Nang ngaihsutna ah bang lampi tawn lehang hoihsa pen na hia?
B Muan Ngaihte: Zomi te a kikhen lo ding pipi a kikhen ih hihmanin mituam satuam kisakna lungsim hong om a poi mahmah ka sa hi. Ahizongin tuapen a puahpha dingin minam veina tawh kipawlna tuamtuam na om hi. Adiak in ZRA/ZRO mapanna nungthuap huai ka sa hi. Mipi in makaite ih telkhialh hun om kha ding hi hi. Himahleh ih makaite thu nial lo in zui peuh lehang Zomi bup adingin hoihpen in um ingh. Amaupen Minam kipumkhatna ding lungsim nei vive uh ahihman in amau tawh tonkhawm in thungetsak lehang hoih pen ding hi.
Zo Sunni: Minam vaiin Kawlgam a Zomi te omna Zogam bangzahvei hong pha khin na hia?
B Muan Ngaihte: Minam vaiin Zogam thumvei hong pha khin ingh. A kahtveina Tuithang dong na pai ingh. A neihveina pen GZA Khawmpi in Tedim nap ha ingh. A thumveina pen Mangkam hilh dingin Tedim mah nap ha leuleu ingh.
Zo Sunni: Nang pen minam it mahmah khat na hihmanin ZNC/ZCD tawh kizopna nei ing hong um ingh. Bang ciang kizopna nein a hia, nong gen thei dia?
B Muan Ngaihte: ZCD tawh Personal in kizopna nei liang keng. Ahihang minam Party ahihna tawh kei aituam bangin ngaihsun in na kinei sak mahmah ingh. ZCD ih neih pen angtang mahmah ingh. ZCD gualzawhna lungdampihna zong kei mimal in lai na khak ingh. Tedim ka pai tungin Pu Cin Sian Thang leh Pu Gin Kam Lian tawh niangtui dawn khawm in ZCD zumpi na pha ingh. Tuni ciang dong Pu Pau Lun leh Pu Gin Kam Lian tawh Viber panin na kithuza den ungh.
Zo Sunni: Zomi Innkuan USA in ZIUSA min tawh Pu Thang Lian Pau khiangah Zahtaakna leh Pahtawina pia dingin palai hong semsak cih thu na za ingh. Na palai sepna na lawh cing hiam?
B Muan Ngaihte: ZIUSA te’n Minam ading a mapanna te uh thupisa mahmah ingh. Pu Go Sawm Khup tawh FB leh Viber pan in na kiho zel ungh. Tutung Pu Thang Lian Pau khiangah palai dinga kei sese hong seh uh pen ka lungdam mahmah hi. Palai sepna tawh kisai bel lawhcing mahmah cih ding hi. Pu Thang Lian Pau tawh minam vai tampi tak na kikum thei ungh. Amah zong lungdam lua ahihman in ak hong gawh a, amah tawh ankuang na um khawm thei ungh.
Zo Sunni: ‘Singtanggam’ leh ‘Zogam’ cih tawh kisai nang ngaihsutna nong gen thei diam?
B Muan Ngaihte: Singtangmi cih ciangin Mualtungmi or Indigenous People cihan hilel hi. Hih pen minam a dingin zat theih hi lo a, Political view tawh zong kituak lo hi. Zomi ih hihmanin ih tenna gam pen Zogam dingin na pom in na kipsak ingh.
Zo Sunni: Zomi it mahmah napi Zomi Party a deih lote nang bangci muh?
B Muan Ngaihte: Ih minam Party khat lawmlawm thapia lo cihpen haivai kisa mah hi. Ahizongin ZCD ngiim leh tup, ZCD a thupitna hong telpih loh man uh hizaw dingin um mawh ingh. Zomi vive mah ahihman un tuambawl lo in ZCD vai a tel theih ding un genpih ding thupisa ingh. Tulaitak Zomi hinapi ZCD hong deihlote pen amit uh hong keuh theihna dingin itna tawh zawn in thunget sak ding kisamsa ingh.
Zo Sunni: Mailam ah minam ading ngiimna sawmna bang teng nei na hia?
B Muan Ngaihte: Ka tupbulpi pen a hileh Myanmar-India leh leitungbup Zomite kigawmna dingin Pasian hong makaih bangin nasep sawm ingh.
Zo Sunni: Tuazah ciphot lo dia leh mete. Lungdam mahmah hi. Pasian in na ngiim na sawmna teng hong tangtung sak henla, kum tampi hong cidam sak hen.
B Muan Ngaihte: Amen. Kei zong lungdam ingh.
- Zo Sunni Media
0 Komentar